Sessievoorzitter: Arjan Louwen (Universiteit Leiden)

De nederzettingsarcheologie van de ijzertijd komt er nog wel eens bekaaid vanaf, vergeleken met bekende vindplaatsen uit de bronstijd en Romeinse tijd. Denkend aan de ijzertijd hebben mensen vaak nog het beeld van vage palenzwermen en soms een huisje. De ijzertijd in het kustgebied en de wetlands is tof. Wat zijn de resultaten van nieuw ijzertijd-onderzoek in deze wetlands?

• Hoofdpijler:
  Veld
• Tweede pijler:
  Wetenschap
• Werkvorm:
  Lezingen

Van Zand naar Zee. IJzertijdbewoning in Zeeland en Brabant

Richard Jansen (Universiteit Leiden)
Joanne Mol (Universiteit Leiden)

De pleistocene zandgronden van Brabant werden in de ijzertijd intensief bewoond en geëxploiteerd door boerengemeenschappen. Intensief onderzoek heeft veel kennis over deze bewoning opgeleverd. De ijzertijdbewoning van het aangrenzende kustgebied van Zeeland is veel minder bekend. Werden de kust- en moeraslandschappen in dit gebied langs de zee ook bewoond, en wat was de relatie met de boerengemeenschappen op het zand?

Opperdoes, een geliefde plek. IJzertijdbewoning in het natte West-Friesland

Wouter Roessingh (ADC ArcheoProjecten)

Opperdoes is bekend van de kleine ronde aardappeltjes, maar in de bodem liggen nog veel meer schatten verborgen. Opperdoes is de enige plaats in West-Friesland waar men ook in de ijzertijd kon wonen. Dat hebben oude opgravingen van de ROB al aangetoond en is de laatste jaren ook met recent onderzoek vastgesteld. De oude opgravingen van de ROB worden in het najaar van 2024 gepubliceerd. In deze lezing een overzicht van de spectaculaire overzichten van het oude en nieuwe onderzoek.

Valkenburg Zuid-Holland: Wonen en akkeren in een dynamisch getijdengebied

Adrie Tol (Archol)

De combinatie ADC ArcheoProjecten en Archol heeft in 2019 – 2021 grootschalige opgravingen uitgevoerd op het voormalige marinevliegkamp Valkenburg nabij Katwijk (prov. ZH). De opgravingen onthulden een met kreken doorsneden kwelderlandschap dat in de late bronstijd en ijzertijd in verschillende mate van intensiteit door de mens is gebruikt en bewoond. Naast negen boerderijen zijn akkers, weilanden en clusters van kringgreppels aangetroffen. In deze lezing worden de resultaten van dit grootschalige onderzoek gepresenteerd.

De vroege Friese ‘randveenontginningen’ waren zeker geen randfenomeen

Marco Bakker (Rijksuniversiteit Groningen, Bureau Haska)

Eerder was al bekend dat vanaf de late ijzertijd de randen van het veen grenzend aan de kwelders werden ontgonnen: de randveenontginningen. Uit recente opgravingen in Friesland blijkt echter dat al in de midden-ijzertijd de randen van het veen werden opgezocht en dat tot in de midden-Romeinse tijd steeds grotere delen van het veengebied werden ontgonnen. Dit laatste blijkt ook door de recent gepubliceerde karteringsresultaten van een uitgestrekt systeem van sloten en nederzettingen. De ‘randveenontginningen’ waren daarmee zeker geen randfenomeen.