Sessievoorzitter: Bjørn Smit (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Archeologie en erfgoed onder water oefenen een grote aantrekkingskracht uit op professionele onderzoekers, sportduikers en andere liefhebbers. De wetgeving rondom erfgoed en RO is soms weerbarstig en kan onderzoek door en samenwerking met vrijwilligers in de weg staan. Maar voor vrijwilligersorganisaties in de onderwaterarcheologie bestaat een uitzondering op de certificeringsplicht: met een ontheffing kunnen zij alsnog bijdragen aan de archeologische monumentenzorg. Daarnaast zijn er voor professionals, vrijwilligers en liefhebbers nog andere manieren voor onderzoek naar het maritiem en onderwatererfgoed waarmee zij een bijdrage kunnen leveren aan beheer en kennisvorming. In deze sessie worden verschillende aspecten hiervan toegelicht.

• Hoofdpijler:
  Publiek
• Tweede pijler:
  Wetenschap
• Werkvorm:
  Zaaldiscussie

Ontheffing Besluit Erfgoedwet archeologie voor vrijwilligersorganisaties

Liselore Muis (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Door het Wijzigingsbesluit Erfgoedwet archeologie is het per 1 april 2024 voor vrijwilligersorganisaties in de onderwaterarcheologie mogelijk om een ontheffing aan te vragen op de certificeringsplicht. Hiermee kunnen vrijwilligers kleine onderzoekshandelingen uitvoeren en is het toegestaan om beperkt vondsten mee te nemen die dreigen te verspoelen of dienen ter identificatie. Inmiddels zijn al meerdere aanvragen ingediend en goedgekeurd. Deze introductie gaat in op de onderzoeken waarvoor ontheffingen worden aangevraagd en de voorwaarden waaronder deze ontheffingen verleend zijn.

Ontheffing onderwaterarcheologie… en nu?

Nico Aten (Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed)

Voorafgaand aan duikactiviteiten moeten vrijwilligersorganisaties in de maritieme archeologie een melding doen bij de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed. Die heeft daardoor een actueel beeld van welke activiteiten onder een ontheffing vallen en welke niet. Dit helpt de Inspectie om samen met andere handhavende diensten op en langs het water, zoals de Kustwacht, Douane en Politie, de aandacht te richten op de dingen die écht fout gaan. Tijdens deze presentatie geeft de Inspectie een toelichting op de invulling van haar taak.

Ontheffingskansen, de LWAOW en de BEA wijzen de weg

Kirsten Pollé (Landelijke Werkgroep Archeologie Onderwater)
Ernie de Jonge (Stichting Archeos Fryslân)

Ernie de Jonge, vrijwilliger bij de Stichting Archeos Fryslân heeft, onder ontheffing, het wrak met de naam ‘Double Dutch’ onderzocht. Tijdens deze lezing worden de eerste inhoudelijke resultaten gedeeld over dit onderzoek. Daarnaast worden vanuit eerste hand de ervaringen gedeeld met werken onder de ontheffing.

CARE Schylge: van vrijwilliger naar erfgoedpartner. De kracht van gemeenschap!

Maaike Honshorst (Buro de Brug)
Heleen van Londen (Universiteit van Amsterdam)

Erfgoed zou niet langer alleen het werk van ‘professionals’ moeten zijn, zo stelt FARO. Toch blijft een diepgewortelde top-down aanpak de meest gangbare stand van zaken: zo bewijst ook de ontheffing waarmee niet-archeologen ‘mogen’ meedoen aan maritiem onderzoek. Binnen het project CARE Schylge worden de eilanders van Terschelling als werkelijk gelijkwaardige erfgoedpartners gezien en worden inclusiviteit en multivocaliteit juist toegejuicht. In onze ogen een succesformule voor de toekomst van de erfgoedsector!