Sessievoorzitter: Richard Jansen (Faculteit der Archeologie Universiteit Leiden)

In 2024 voert de Universiteit Leiden 50 jaar archeologisch onderzoek uit in de gemeente Oss. Begonnen in 1974 als een universitair, regionaal project in samenwerking met de lokale heemkundekring. Tegenwoordig ligt de nadruk op de AMZ, interdisciplinariteit, public outreach/participatie en de rol van archeologie in het heden. Belangrijke aspecten zijn daarnaast het onderwijs aan studenten en de band tussen gemeente en universiteit.
In deze sessie laten we zien wat het onderzoek heeft opgeleverd. Er is aandacht voor de grote meerwaarde op lokaal en nationaal niveau en wat het kan bijdragen aan de toekomst van de archeologie in Nederland.

• Hoofdpijler:
  Wetenschap
• Tweede pijler:
  Publiek
• Werkvorm:
  Lezingen

Over de rand. Het dynamische landschap van de Maaskant

Joanne Mol (Universiteit Leiden)

Het onderzoeksgebied herbergt een landschap waarin het hogere Pleistocene zandgebied bijna onmerkbaar overgaat in het lagere, nattere Holocene rivierengebied. Dit landschap vormde een ideale leefomgeving voor landbouwgemeenschappen uit de late prehistorie en Romeinse tijd.
Waar aanvankelijk nog werd gedacht dat alleen de droge gebieden werden bewoond en de lagere delen als weide werden benut, wordt de laatste tijd duidelijk dat ook in de natte gebieden bewoning plaatsvond en dat de droge gebieden landschappelijk veel gevarieerder waren dan eerder werd aangenomen.

Het verre verleden van een agrarisch landschap

Richard Jansen (Universiteit Leiden)

50 jaar onderzoek heeft een uniek archeologisch verhaal opgeleverd. De vroegste vindplaatsen uit laat-neolithicum en vroege bronstijd liggen dicht bij de Maas. Hier maakten boeren gebruik van de diversiteit van het rivierenlandschap. In de loop van de midden-bronstijd worden ook de aangrenzende zandgronden ontgonnen en ontstaan de eerste geordende landschappen. De bewoning in beide landschappen neemt sterk toe in de ijzertijd en Romeinse tijd. Er ontstaan ingerichte en gestructureerde cultuurlandschappen waarin de impact op de omgeving sterk toeneemt.

Tussen Bronstijdboeren en portfolio’s: Field School aan de Gewandeweg

Arjan Louwen (Universiteit Leiden)

In de loop van de midden-bronstijd worden langzaam de zandgronden ontgonnen en ontstaan de eerste ingerichte landschappen. Een bijzonder voorbeeld hiervan is opgegraven tijdens de recente Field Schools in Oss-Gewandeweg. Het project geeft een mooi voorbeeld van bewoning en landschapsgebruik in de bronstijd én de belangrijke rol van het onderwijs in het onderzoek.

Archeobotanie: wat een oude dataset kan betekenen voor de toekomst

Oda Nuij (RAAP / Universiteit Leiden)
Corrie Bakels (Universiteit Leiden)

Archeobotanie en palynologie waren vanaf het begin een integraal onderdeel van het archeologisch onderzoek. Dit heeft een uitzonderlijk rijke dataset opgeleverd die alle landschappelijke gebieden en archeologische periodes van Oss en omgeving beslaat.
Inmiddels zijn de traditionele vragen over vegetatieontwikkeling en bestaanseconomie daarmee wel zo’n beetje beantwoord. Door de dataset op nieuwe manieren te gebruiken, kan er echter nog veel meer informatie uit worden gehaald aangaande maatschappelijke onderwerpen zoals sociale status en landschapsinrichting. Daarvan presenteren we hier twee voorbeelden.

Alle vondsten Leiden naar Oss: publiek en beleid

Mijke Peeters (gemeente Oss)

De basis voor dit unieke regionale onderzoeksproject wordt gevormd door de bijzondere band tussen universiteit en gemeente. Maar wat is de meerwaarde voor de gemeente die het onderzoek vanaf het begin, ver voor Malta, heeft omarmd? Hoe vertaalt zich dat in het gemeentelijk archeologiebeleid? En wat is de meerwaarde voor lokale gemeenschappen?