Sessievoorzitter:
Lisette Kootker (Vrije Universiteit Amsterdam)

• Hoofdpijler:
  Wetenschap
• Tweede pijler:
  –
• Werkvorm :
  Lezingen met gelegenheid tot vragen

De Romeinse archeologie, en dan met name het onderzoek naar de Nedergermaanse limes en het effect daarvan op het grenslandschap en diens bewoners, heeft de laatste jaren een aantal mooie impulsen gehad: van het toekennen van status als UNESCO Werelderfgoed in juli 2021, tot het gehonoreerde multidisciplinaire NWO project “Constructing the Limes”. In deze sessie wordt de stand van zaken van onderzoek naar het Romeinse grenslandschap in Nederland gepresenteerd en wordt er vooruitgeblikt naar toekomstige onderzoeksvragen en methoden, waarbij input vanuit de archeologische community in Nederland cruciaal is. Tevens worden binnen deze sessie de nieuwste onderzoekstechnieken geïntroduceerd, zoals bijvoorbeeld environmental DNA (eDNA) onderzoek en wordt stilgestaan bij de mogelijke toepassingen ervan binnen de Nederlandse archeologie.

Constructing the Limes – multidisciplinair onderzoek naar de Romeinse Rijksgrens in Nederland

Wat gebeurt er als er een grens wordt gecreëerd in het landschap? Hoe beïnvloedt een grens het landschap, de mobiliteit van mensen en de introductie van goederen en ideeën? En wat is invloed van een dergelijke grens op de lange termijn? In ons project Constructing the Limes onderzoeken we deze vragen voor de Nedergermaanse Limes vanuit een multidisciplinaire invalshoek. In deze bijdrage wordt deze aanpak verder toegelicht en worden de eerste resultaten van het project gedeeld.

– – – – – – – –

© Ed van Rijswijk

Saskia Stevens 
(Universiteit Utrecht)

Wat kan het DNA van planten en dieren ons vertellen over mobiliteit in een Romeinse grensregio?

Variatie in cultuur en identiteit van een grensbevolking uitte zich in de gebruikte voorwerpen en gebouwen, maar ook in het gebruik van gehouden of uit het wild verzamelde planten en dieren als voedsel, gezelschap, medicijn of offer. Koos men daarbij voor lokale bronnen, of import van verder weg? De vergankelijkheid van het bewijsmateriaal liet dit aspect tot nu toe onderbelicht. We bespreken of onderzoek via ‘ancient eDNA’, DNA-sporen opgeslagen in de bodem, hier verandering in kan brengen.

– – – – – – – –

© Dick Boetekees

Arjen de Groot
(Wageningen Environmental Research – Wageningen UR)

Migratie of blijven waar je bent. Aanwijzingen voor continuïteit en verandering in Romeins Nederland?

Het verhaal over de Romeinen is regelmatig geschetst door historici en archeologen. Als gevolg van oorlogen of invallende barbaren migreerden grote groepen of bleven ze langer ergens zitten. Maar hoe toon je dit aan? De laatste jaren zijn er alternatieven bij gekomen (isotopenonderzoek en aDNA). Gecombineerd met archeologische data biedt dit een intrigerend inzicht in migratiepatronen. In deze lezing wordt een overzicht gegeven van een paar eeuwen vertrekkers en nieuwkomers in de Romeinse tijd.

– – – – – – – –

Henk van der Velde
(ADC ArcheoProjecten)

Romeins Tongeren vanuit een genetisch perspectief

De oudste stad van België, Atuatuca Tungrorum, het huidige Tongeren, is net voor de jaartelling gesticht, na de verovering van Gallië. Met archeogenetisch onderzoek op bijna 40 individuen van verschillende grafvelden van dit romeinse administratieve centrum proberen we inzicht te krijgen in het, soms opmerkelijke, grafritueel en de herkomst van de bewoners van Romeins Tongeren.

– – – – – – – –

Eveline Altena
(Leids Universitair Medisch Centrum)

Afgekapt! Houtonderzoek als specialisme in de Nederlandse archeologie met uitsterven bedreigd.

Jelte van der Laan ,  Silke Lange ,  Caroline Vermeeren , Tamara Vernimmen , Yardeni Vorst

Signaleren van de volgende problemen:

• Een uitstervend specialisme vanwege gebrek aan onderwijs.
• Klimaatverandering bedreigt ons organische bodemarchief, maar onderzoekers zijn er steeds minder.
• Houtonderzoek gebeurt nu alleen basaal, waardoor belangrijke informatie verloren gaat.
• Als kennis ‘uitsterft’, verdwijnt daarmee een grote hap uit het archeologisch onderzoek en de beeldvorming naar het grote publiek. Een probleem voor het hele archeologische veld en vakgebied…..

Daarom is actie NU noodzakelijk; Houtonderwijs Op Universiteiten Terug!Teken de petitie!

https://petities.nl/petitions/houtonderwijs-op-universiteiten-terug?locale=nl