Sessievoorzitter:
Guido Mauro (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

• Hoofdpijler:
  Veld
• Tweede pijler:
  Wetenschap
• Werkvorm :
  Korte lezingen/ pitches met zaaldiscussie 

Onder leiding van:

Ellen Vreenegoor
(Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

De IPCC-rapporten liegen er niet om. Zelfs als er maar een beetje van uitkomt, gaat dat hoe dan ook effect hebben op de archeologie. Overstromingen, kustafslag, erosie door wind, droogte en extra wateronttrekking kunnen negatieve effecten hebben op de beheer- en behoudscondities. Daarnaast kunnen maatregelen om Nederland veilig en leefbaar te houden grote impact hebben (denk aan: aanleg waterbuffers, uitgraven oude waterlopen, kasteelgrachten en molenvijvers, vernatting van natuurgebieden, bos- en boomaanplant, andere teelten, zandwinning in het IJsselmeer, etc).

De afgelopen jaren is een nulmeting uitgevoerd naar de algemene staat van de archeologische monumenten. De archeologen van Noord-Holland-noord hebben een onderzoek aangekondigd naar de effecten van klimaatverandering. Maar voor de meeste terreinen van archeologische waarden in Nederland zijn die gegevens er nog niet.

© Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Klimaatverandering

De gevolgen van verdroging en extreme regenval op de archeologie

De klimaatverandering zal onder andere langere perioden van droogte en hevige piekbuien tot gevolg hebben. Welke effecten heeft dit op archeologische waarden? Waar moeten we rekening mee houden en zijn deze veranderingen alleen maar schadelijk voor de instandhouding van de archeologische resten?

© F. Brounen, Diepe erosiegeul na hevige neerslag in Limburg

– – – – – – – –

Nico Willemse
(RAAP)

Effecten van klimaatverandering door de eeuwen heen met voorbeelden uit Zeeland

Uit Zeeland kennen we onder andere de vele verdronken dorpen, de stad Reimerswaal in de Oosterschelde, en het vanwege overstromingen verlaten Land van Saeftinghe. Uit batrimetrische gegevens van 1600 tot heden kunnen we afleiden welke gebieden Zeeland door de eeuwen heen heeft moeten prijsgeven aan het water. De lezing gaat in op de vraag hoe dit soort informatie kan worden gebruikt om modellen te maken voor de effecten van klimaatverandering in de nabije toekomst.

© Zeeuwse Archeologische Dienst (ZAD) Verdronken dorp Tolseinde in de Oosterschelde

– – – – – – – –

Nathalie de Visser
(Provincie Zeeland en Edufact)

Onderzoek naar de effecten van klimaatverandering op de archeologie

De provincie Noord-Holland heeft een quickscan uitgevoerd naar de effecten van klimaatverandering op het erfgoed. Daarbij is breed gekeken naar al het erfgoed. Vanuit de uitvoeringsagenda Ruimtelijke Klimaatadaptatie West-Friesland wil men nader onderzoek uitvoeren naar de effecten van klimaatverandering op archeologische monumenten. Het gemeentelijk archeologisch samenwerkingsverband Archeologie West-Friesland coördineert dit. Carla Soonius geeft een toelichting op het proces tot nu toe.

© j. Stöver, Erfgoedfoto, De Wierdijk op Wieringen

– – – – – – – –

Carla Soonius 
(Archeologie West Friesland)