Sessievoorzitter: Jacob Knegtel, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Waterschappers, ontwerpers, uitvoerders en overheden gaan in de sessie met archeologen in gesprek. Als mensen met kennis van gebouwd erfgoed, archeologie en het cultuurhistorisch landschap in een vroeg stadium betrokken worden heeft dat meerdere voordelen. Immers kennis over het verleden en over hoe de mens omging met waterveiligheid in relatie tot bodem en het water levert gegevens op die ook voor het waterschap en de dijkversterkers (aannemers en ingenieursbureaus) zeer zinvol zijn. En hoe eerder deskundigen betrokken worden hoe beter er al vanaf het begin rekening gehouden kan worden met erfgoed en archeologie (kosten- en tijdbesparend en inspirerend en ontwerpsturend).
Maar hoe werkt dat in de praktijk? Een discussie met betrokkenen.

• Hoofdpijler:
  Veld
• Tweede pijler:
  Wetenschap
• Werkvorm :
  Korte lezingen/pitches met paneldiscussie

Dijkversterking in uitvoering. (c) Graaf Reinald Alliantie

Introductie sessie

Jacob Knegtel, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Jacob is nauw betrokken vanuit het Programma Erfgoed, Water en Klimaat (RCE) bij het Deltaprogramma voor Hoogwaterbescherming (HWBP) om ervoor te zorgen dat cultuurhistorie en archeologie eerder en beter in het proces verankerd worden. Vanuit dat perspectief is het zinnig om een rondje langs de velden te doen en eens te horen hoe het proces in de praktijk verloopt.

Dijkversterking aan de Maas bij Well en het nut van cultuurhistorie en archeologie

Ineke de Jongh, Arcadis

Er lag een ontwerp voor de dijkversterking waarin archeologie en cultuurhistorie niet integraal was meegenomen. Dat is in tweede instantie rechtgezet.

Referenten:

• Natascha Bakker namens de gemeente Bergen (L.)
• Wout de Fijter namens het waterschap Limburg

Waterkerende kerkhofmuur uit de 17de eeuw of eerder op het terrein van de dijkversterking bij Well. (c) BAAC

Dijkversterking Meanderende Maas en archeologisch onderzoek

Reinier Ellenkamp, RAAP

Ook hier lag een ontwerp waaraan het een en ander ontbrak. Hoe is dat verholpen en wat leverde dat op.

Referenten:

• René Isarin namens gemeente West-Maas en Waal (Gelderland)
• Martin Meffert namens provincie Noord-Brabant
• Bert Flach, omgevingsmanager namens het waterschap Aa en Maas

Moated site zichtbaar op AHN op het terrein van de dijkversterking Meanderende Maas. (c) RAAP

Dijkversterking Markermeerdijken (Hoorn-Amsterdam)

Jan Willem Oudhof, Buro de Brug

Een voorbeeld van een dijkversterking waar vanaf het begin archeologie en cultuurhistorie in het proces werd meegenomen.

Referent:

• Herman van den Brink, omgevingsmanager namens Alliantie Markermeerdijken, zijnde een samenwerking van Hoogheemraadschap Noord-Hollands Noorderkwartier met de aannemers Boskalis en VolkerWessels

Onderzoek door de zeedijk bij Warder in het kader van de versterking van de Markermeerdijken. (c) Archeologie West-Friesland

De Nieuwe Hollandse waterlinie in de dijkversterking Gorinchem-Waardenburg

Alette van den Hazelkamp, Vestigia

De plannen voor de dijkversterking ontvingen geld uit de Erfgoeddeal om zowel de dijkversterking als de waterberging erfgoedinclusief op te lossen.

Referent:

• Maura Niessen namens het waterschap Rivierenland en Graaf Reinald Alliantie, zijnde een samenwerking van Waterschap Rivierenland met de aannemers Heijmans, GMB, de Vries & van de Wiel en ingenieursbureau RHDHV

Waaldijk – Fort Vuren: aardwerk en gracht (NHW). (c) monumenten.nl

Dijkversterking Hagestein-Opheusden en Wolferen-Sprok

Eric Norde, RAAP

Een laatste voorbeeld van de problematiek rond dijkversterking en archeologie en cultuurhistorie.

Referenten:

• Paul Rooswinkel, omgevingsmanager namens de Combinatie De Betuwse Waard, zijnde een samenwerking van waterschap Rivierenland met de aannemers Ploegam, GMB en Dura Vermeer
• Huib Jan van Oort, regioarcheoloog Omgevingsdienst Rivierenland

Dijkversterking Wolferen-Sprok. (c) HWBP 2022