Sessievoorzitter: Liesbeth Theunissen, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

De laatste decennia is enorm veel archeologisch onderzoek uitgevoerd wat een schat aan informatie heeft opgeleverd; zowel nieuwe inzichten als beeldbevestigende verhalen. Daarnaast levert ook de uitwerking van oude opgravingen veel informatie op. De vraag dringt zich wel op wat al deze onderzoeksgegevens nu werkelijk opleveren aan nieuwe kennis over het verleden. Is het (voortdurend) bevestigen van bestaande beelden onderdeel van de archeologische wetenschap, of moeten we vooral inzetten op kenniswinst? En wat is kenniswinst?

In deze sessie willen we laten zien dat het komen tot nieuwe kennis noodzaakt om expliciete keuzes te maken. Omdat we steeds meer weten, kunnen we ook keuzes maken. En we moeten ook keuzes maken voordat anderen dat gaan doen!

Hoe dit in de praktijk uitpakt (of kan uitpakken), wordt in enkele korte lezingen gepresenteerd. Afsluitend wordt aan de hand van enkele prikkelende stellingen, het publiek uitgedaagd te worstelen en spelen met dit complexe maar uitdagende spanningsveld.

• Hoofdpijler:
  Veld
• Tweede pijler:
  Wetenschap
• Werkvorm :
  Korte lezingen/ pitches met zaaldiscussie 

Archeologie is keuzes maken! (c) René Roessingh

Keuzes maken in de proeftuin van bronstijd West-Friesland

Wouter Roessingh, ADC ArcheoProjecten

West-Friesland herbergt een indrukwekkend cultuurlandschap uit de bronstijd; tot op heden is maar liefst 90 hectare van dit landschap opgegraven. Veel van deze onderzoeken zijn gesynthetiseerd en het is ook helder wat we nu wel weten, en waar de vele kennislacunes zitten. In West-Friesland wordt tegenwoordig vooral op deze kennislacunes gefocust. In de praktijk betekent dit dat in het voortraject (PvE) hele expliciete keuzes worden gemaakt wat grote invloed heeft op de veldstrategie en uitwerking.

Smalle sleuven en uitbreidingen op de vindplaats Grootebroek-Waterweide Noord. (c) ADC ArcheoProjecten

Wanneer is het genoeg? Keuzes durven maken!

Richard Jansen, Universiteit Leiden

Grootschalig onderzoek van brons- en ijzertijdlandschappen vormt een belangrijk onderdeel van de Nederlandse archeologie. Opgravingen van tientallen hectaren, met name op de zandgronden, zijn niet uitzonderlijk. Daarnaast zijn er enkele intensief onderzochte regio’s als Oss, Someren, Weert en Cuijk-Haps. Ook hier geldt een hoog kennisniveau inclusief de kennislacunes. Moeten we dergelijk onderzoek dan ook blijven uitvoeren? Of gaan we (andere) keuzes maken?

Grootschalig onderzoek op de vindplaats Oss-Gewandeweg. (c) Universiteit Leiden

Veel voor weinig of weinig voor veel? Putten-Rimpeler en Herwen-Hemeling als praktijkvoorbeelden voor vraagstellingsgericht onderzoek

Eric Norde, RAAP

Zonder vraagstellingsgericht onderzoek met als doel daadwerkelijk iets bij te dragen aan het lokale verhaal heeft de archeologie geen toekomst. Er zijn alleen verschillende manieren om hiertoe te komen. In Putten-Rimpeler zijn meerdere hectares van een vroegmiddeleeuwse nederzetting in één keer blootgelegd, terwijl in het heiligdom Herwen-Hemeling een half jaar is gewerkt op een gebied van nog geen halve hectare. Welke keuzes kun je hierbij maken?

Grootschalig nederzettingsonderzoek in Putten. (c) RAAP

“Kiespijn”

Ilse Schuuring, afdeling Erfgoed gemeente Tiel

Al meer dan 15 jaar adviseer ik in gemeenteland over de te maken keuzen rondom archeologie. Sommige keuzes pakken goed uit, anderen minder. Maar bestaat de “goede” keuze wel? En voor wie of wat is het de goede keuze? Wie ben ik om de keuze voor te mogen leggen? Waarom doe ik het zoals ik het doe? Welke overwegingen spelen mee? Waar helpt het bestel wel / niet mee om goed te kunnen kiezen? En waar helpen archeologen elkaar zelf wel / niet mee? We proberen als sector “kiespijn” al jaren te verzachten met richtlijnen, leidraden, schema’s en onderzoeksagenda’s. Ik pleit de komende jaren voor wat méér kiespijn, zodat we de noodzaak gaan voelen voor een gezond gebit.