Synthese ‘Noord-Holland in het eerste millennium’

Sessievoorzitter: Rob van Eerden, provincie Noord-Holland

De laatste jaren hebben nieuwe opgravingen en analyses van oude onderzoeken veel nieuwe inzichten opgeleverd over Noord-Holland in het eerste millennium. In de onlangs verschenen publicatie van de provincie Noord-Holland wordt de wetenschappelijke stand van kennis toegankelijk uiteen gezet. In deze publicatie komen de 50 belangrijkste opgravingen uit Noord-Holland aan bod, waarbij de nadruk ligt op vindplaatsen uit de 3de tot de 8ste eeuw. In deze sessie zullen verschillende onderzoekers hun bevindingen delen.

Hoofdpijler:
Wetenschap
Tweede pijler:
Veld
Werkvorm :
Lezingen met gelegenheid tot stellen van vragen

Toegankelijkheid van provinciale collecties en synthetiseren

Rob van Eerden, provincie Noord-Holland

Het begrip ‘toegankelijkheid’ van archeologische collecties houdt in dat overheden van archeologische vondsten en collecties goed onderbouwde, lees- en beleefbare verhalen over ons verleden maken. Daarbij hoort ook het synthetiseren van onderzoek, waarbij alle aspecten van archeologie en verwante wetenschappen worden meegenomen.

Kustdynamiek van Noord-Holland, gevisualiseerd in vernieuwde paleogeografische kaarten van de provincie

Peter Vos, TNO

In het kader van het 1ste millennium boek project van de provincie Noord-Holland zijn de bestaande paleogeografische kaarten uit de Atlas van Nederland in het Holoceen aangepast. De achtergronden van de kaartaanpassingen zullen worden toegelicht en de belangrijkste landschapsveranderingen gedurende het 1e millennium in de provincie besproken.

Handgemaakt aardewerk uit de Romeinse tijd in Noord-Holland als indicator van relaties en bewoningsgeschiedenis

Annet Nieuwhof, Rijksuniversiteit Groningen

Op basis van een analyse van het handgemaakte aardewerk uit verschillende opgravingen in Noord-Holland en een vergelijking van dat aardewerk met dat van Noord-Nederland kon een nieuwe aardewerktypologie voor de Romeinse tijd worden opgesteld. De analyse leidde ook tot nieuw inzichten in de contacten die er in de Romeinse tijd bestonden tussen deze en andere regio’s en tot een aanscherping van de datering van einde van de bewoning in de laat-Romeinse tijd in Noord-Holland.

Het vroegmiddeleeuwse importaardewerk en de eerste middeleeuwse bewoners van Noord-Holland

Jan de Koning, Hollandia Archeologen

Na meer dan 20 jaar archeologisch onderzoek in Noord-Hollandse bodem viel dan eindelijk het kwartje. Een van de meest intrigerende vragen voortkomend uit het Frisia-project (UvA-RUG 1997-2001) betrof continuïteit van de bewoning vanaf de Romeinse tijd tot in de vroege middeleeuwen in het noordwestelijk kustgebied (Frisia = Zeeland, Noord- en Zuid-Holland, Friesland, Groningen). Voor Friesland bleek deze vraag door het onderzoek van Wijnaldum te zijn opgelost, maar voor Noord-Holland werd continuïteit altijd nog mogelijk geacht. Na jaren staren naar het aardewerk van Noord-Hollandse (en Friese) sites bleek het antwoord al die tijd al voor onze neus te hebben gelegen.

Vroegmiddeleeuwse culturele relaties van Noord-Hollandse huisbouwtradities (2de-10de eeuw)

Menno Dijkstra, Diggel Archeologie

Voor het boek Noord-Holland in het 1ste Millennium is een overzicht gemaakt van de in Noord-Holland voorkomende huisbouwtradities na de doorstart van de vroegmiddeleeuwse bewoning in de late 5de-6de eeuw. Opvallend is de diversiteit van bouwwijzen voor woonstalhuizen. Gekeken is hoe deze ontwikkeling tot stand is gekomen. Zijn ze te relateren aan lokale Romeinse bouwwijzen van een restbevolking of is vooral sprake van een herkomst uit omliggende gebieden?

Inhoudelijke conclusies

Rob van Eerden, provincie Noord-Holland)

Door analyse van het landschap, de materiële cultuur en geschreven bronnen is een veel helderder, completer beeld ontstaan van het 1ste millennium in Noord-Holland. Enkele conclusies, maar ook nog resterende ‘gaten’ in ons beeld van het 1ste millennium, kunnen de basis zijn voor nieuw onderzoek in het veld.