Nieuws uit de natte steentijd: een neolithische onderzoeksagenda aan zee

Sessievoorzitter: Peter Stokkel, Gemeente Den Haag

Dit is de tweede sessie van het drieluik Nieuws uit de natte steentijd. In deze sessie staat niet alleen het neolithicum van het kustgebied centraal maar ook de manier waarop we deze kunnen onderzoeken. Door met een breed team van specialisten oude onderzoeksdata met themagerichte vragen te onderzoeken komen biases en kennishiaten naar boven. De hiaten staan vervolgens centraal in toekomstig onderzoek.

Oud en nieuw onderzoek naar het neolithicum van het kustgebied nodigt uit tot nieuwe interpretaties. Vanuit het thema voedsel zijn veel aannames uit het verleden onjuist gebleken en kan een beter verhaal verteld worden. In deze sessie kijken we naar nieuw en oud onderzoek langs onze Hollandse kust en wordt iedereen uitgedaagd om mee te denken over nieuwe vragen en hopelijk ook nieuwe antwoorden!

Hoofdpijler:
Wetenschap
Tweede pijler:
Veld
Werkvorm :
Korte lezingen/pitches met zaaldiscussie

Onderzoeksagenda aan zee: kansen en catastrofes

Peter Stokkel, Gemeente Den Haag

In Den Haag doen we al 40 jaar onderzoek. Vorig jaar hebben we een nieuwe onderzoeksagenda opgesteld waarin we onszelf, maar vooral externe onderzoekers, uitdagen om mee te denken over onze archeologie. Door themagericht naar oude onderzoeksgegevens te kijken kwamen we meerdere kennishiaten tegen die we stuk voor stuk willen onderzoeken met een breed team van specialisten. Het is heel belangrijk om onze regionale bevindingen te vergelijken met onderzoek in de kustregio buiten Den Haag.

Kreukelhof en het neolithicum van West-Friesland

Jos Kleijne, Rijksuniversiteit Groningen

In 2022 heeft het Groninger Instituut voor Archeologie de vindplaats Kreukelhof onderzocht. Gelegen het kweldergebied van West-Friesland is Kreukelhof een shell midden uit het midden-neolithicum. Nieuw micromorfologisch onderzoek toont de bewoning tot in detail. We vergelijken de verschillende neolithische vindplaatsen in dit gebied en gaan in op veranderingen in het gebruik van dit dynamische landschap. Tot slot wordt een beeld geschetst van toekomstig onderzoek: hoe leefde men hier eigenlijk?

De Haagse regio en wonen in het neolithicum: kansrijk of catastrofaal?

Laura Kooistra

Tussen 4000 en 2000 v.Chr. transformeert de Haagse regio van een waddengebied naar een kustgebied met strandwallen. Zodra er duintjes op de wadplaten en strandvlaktes worden gevormd, zijn er ook mensen. Wanneer het landschap zijn dynamiek verliest verdwijnt de bewoning. Aan de hand van geologische, biologische en archeologische gegevens wordt een actuele stand van zaken geschetst. Hoe gaan we nu de lacunes aanpakken?

De boer op in het neolithicum – herkomst van voedsel in de Haagse regio

Joyce van Dijk, Archeoplan Eco

Aan de hand van een overzicht van de dierlijke en plantaardige voedselproducten die zijn gevonden in de midden en laat-neolithische vindplaatsen in de Haagse regio wordt ingegaan op welke vragen nog kunnen worden gesteld over de rol van jacht, visserij, veeteelt, akkerbouw en het verzamelen van planten in de voedselvoorziening. Wat betekent het verschil in de gebruikte voedselproducten tussen beide perioden? En wat deden ze eigenlijk met al die runderen?

Aangebrand eten een catastrofe? Wat weten we wel en wat nog niet over voedselbereiding

Simone Bloo, BAAC

Voorgaande sprekers gaven een kader voor de herkomst van het voedsel voor de bewoners van de kust. Al die natuurlijke producten zijn bewerkt of behandeld tot eten. Wat vinden wij daar nog van terug? Een stukje bewijs treffen we aan in het vaatwerk, in de vorm van aankoeksels. Uit de diverse onderzoeken in de Haagse regio blijkt ook dat we een stuk van het bereiden missen. Zien we het niet, en zo ja waarom niet en hoe dan wel?